Nadwaga i otyłość w Polsce i na świecie – najnowsze badania
Aż 58 proc. dorosłych Polaków ma nadwagę, co plasuje nas powyżej europejskiej średniej. Co więcej, do 2050 roku nadwaga skróci średnią oczekiwaną długość życia w Polsce o prawie 4 lata.
53 proc. dorosłych mieszkańców Unii Europejskiej ma nadwagę. Wypadamy pod tym względem gorzej od europejskiej średniej, gdyż w naszym kraju wskaźnik ten wynosi 58 proc.
Nadwaga i otyłość – co to znaczy?
Kiedy wskaźnik BMI, czyli wskaźnik masy ciała, wynosi 25 i więcej. BMI oblicza się dzieląc wagę danej osoby w kilogramach przez wzrost podany w metrach podniesiony do kwadratu. Jeśli zaś wskaźnik BMI wynosi 30 lub więcej, mówimy o otyłości.
Autorzy raportu prognozują, że nadwaga będzie miała znaczący wpływ na zdrowie ludności w krajach OECD w ciągu najbliższych 30 lat – związane z nią choroby skrócą oczekiwaną długość życia średnio o 2,7 roku.
Największy wpływ będzie widoczny w Meksyku i Polsce, gdzie nadwaga skróci średnią oczekiwaną długość życia odpowiednio o 4,2 i 3,9 roku, ostrzega OECD.
Nadwaga i otyłość przyczyniają się do spadku wskaźnika zatrudnienia, mogą powodować absencję w pracy oraz wcześniejsze przejście na emeryturę. Przez łączny wpływ nadwagi na oczekiwaną długość życia, wydatki na opiekę zdrowotną i rynek pracy, PKB w krajach OECD będzie średnio o 3,3 proc. niższy.
We wszystkich państwach członkowskich UE odsetek mężczyzn z nadwagą jest wyższy niż kobiet. Największe różnice odnotowano w Luksemburgu (59 proc. mężczyzn wobec 38 proc. kobiet), Czechach (70 proc. wobec 51 proc.) i na Cyprze (59 proc. w porównaniu do 41 proc.).
Nasz kraj znalazł się na 5. miejscu w badaniu Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego. Pod względem odsetka osób otyłych Polska wyprzedza Rosję, w której na otyłość cierpi 24,1% społeczeństwa, a także Białoruś (23,4%), Niemcy i Ukrainę (20,1% osób otyłych w obu krajach).
(dane Eurostatu)
Powikłania otyłości – choroby przewlekłe niezakaźne
Problem otyłości jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż przyczynia się do zwiększonej chorobowości i śmiertelności. Światowa Organizacja Zdrowia zakwalifikowała otyłość do przewlekłych chorób niezakaźnych obok takich chorób jak: choroby układu krążenia, cukrzyca, nowotwory i niektóre choroby przewodu pokarmowego.
W większości krajów rozwiniętych i rozwijających się choroby te są główną przyczyną zgonów. Liczne badania epidemiologiczne dowiodły, że wraz ze wzrostem wskaźnika BMI wzrasta ryzyko zgonów. Umieralność związana z otyłością wynika przede wszystkim ze znacznie częstszego występowania chorób sercowo-naczyniowych: nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, choroby niedokrwiennej serca, serca płucnego, zatorowości płucnej, udarów mózgu i żylaków kończyn dolnych. Inne istotne dla zdrowia i życia powikłania towarzyszące otyłości to cukrzyca i nowotwory.
Powikłania metaboliczne towarzyszą zwłaszcza otyłości brzusznej.
W ponad 90% przypadków przyczyną otyłości jest przewlekły brak równowagi między energią dostarczaną z pożywieniem a energią wydatkowaną.
Na jej wystąpienie wpływa współistnienie czynników genetycznych i środowiskowych. W najwcześniejszym okresie życia wewnątrzłonowe zmiany metaboliczne, które mogą być spowodowane zarówno przekarmieniem, jak i niedożywieniem matki lub dysfunkcją łożyska i hipoglikemią płodową mogą powodować płodowy i noworodkowy wzrost poziomu insuliny. Wiąże się to ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia otyłości i zaburzeń metabolicznych w późniejszym okresie życia dziecka. Uważa się, że wpływ środowiska ma większe znaczenie niż czynniki genetyczne i stanowi ok. 60–75% przyczyn nadmiernych przyrostów masy ciała.
Środowisko sprzyjające otyłości tworzone jest przez dostępność wysoko przetworzonych, kalorycznych produktów spożywczych i ich reklamę.
Zmniejszenie aktywności fizycznej w codziennym życiu i zajęcia związane z siedzącym trybem życia (korzystanie z komputera, telewizji).
Powikłania otyłości występują już w dzieciństwie i młodości. Są to: zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zespół bezdechu sennego, koślawość kolan i płaskostopie.
Występują także powiązane z otyłością problemy psychospołeczne i emocjonalne, uwarunkowane wieloma czynnikami, w tym negatywnym postrzeganiem otyłych dzieci przez otoczenie.
Skutkiem tego jest obniżone poczucie własnej wartości. Brak wiary we własne możliwości, obniżone zadowolenie z życia. Dlatego dobre zdrowie w dzieciństwie i młodości są gwarantem prawidłowego rozwoju.
Niektóre choroby i zaburzenia, które ujawniły się dzieciństwie, utrzymują się przez całe życie.
Wiele chorób ujawnia się w dorosłości a których „korzenie” tkwią w pierwszych dekadach życia (np. miażdżyca, osteoporoza).
Znaczenie inwestycji w zdrowie dzieci podkreślają organizacje światowe i europejskie ale troska o nich powinna następować już od okresu prenatalnego.
- Dzieci są naszą inwestycją w przyszłe społeczeństwo. Ich zdrowie i sposób wychowywania będą wpływać na stabilność i rozwój ekonomiczny w nadchodzących dekadach.
- Dobre zdrowie od okresu prenatalnego do młodzieńczego jest zasobem dla rozwoju społecznego i ekonomicznego.
Podstawą do planowania działań w zakresie ochrony i promocji zdrowia
Nadwagę i otyłość u dzieci i młodzieży jest najczęstszym zaburzeniem dotyczącym odżywiania i zaliczana jest do chorób przewlekłych. Ze względu na duże i zwiększające się jej rozpowszechnienie otyłość uznaje się za epidemię XXI wieku.
W krajach UE nadwaga i otyłość występuje u co czwartego dziecka/ nastolatka w wieku szkolnym. W Polsce w 2009 r. stwierdzono je u 16,4% dzieci w wieku 6–19 lat (u 18,7%, chłopców i 14,3% dziewcząt)32. Otyłość występuje częściej u chłopców niż u dziewcząt we wszystkich grupach wiekowych.
Jeżeli tez zastanawiasz się jak schudnąć warto skontakowac się z nami i umowic na konsultację dietetyczną.
Na naszej stronie poświęconej dietetyce znajdziesz informacje jak wygląda współpraca z nami.